تلسکوپ جیمز وب پیش نمایش خیره کننده ای از رصد اعماق کیهان ارائه کرد - وبلاگ ورامین

به گزارش وبلاگ ورامین، تلسکوپ فضایی جیمز وب که عملیات هم ترازی خود را به انتها رسانده، تصاویری چشمگیر از اعماق کیهان ثبت نموده است که در مقایسه با تلسکوپ های قبلی پیشرفتی قابل توجه را نشان می دهد.

ابر ماژلانی بزرگ حالا با چشمان فروسرخ تلسکوپ فضایی جیمز وب از همواره واضح تر است. به گفته مقامات ناسا، در حالی که رصدخانه 10 میلیارد دلاری جیمز وب وارد مرحله راه اندازی خود می گردد، تازه ترین تصویر آن، عملکرد واقعی ستاره ای تلسکوپ را با استفاده از سردترین ابزار آن، یعنی ابزار فروسرخ میانی (MIRI) نشان داد.

تصویر تازه میری شیمی گاز میان ستاره ای را با برترین جزئیات به نمایش می گذارد؛ از جمله انتشار مولکول های کربن و هیدروژن به نام هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای که بعضی از اجزای سازنده حیات محسوب می شوند.

ناسا روز دوشنبه 9 می (19 اردیبهشت) با اشاره به این تصویر تازه، گفت که این قابلیت تصویربرداری برای یاری به وب در راستای درک چگونگی شکل گیری ستارگان و سیستم های پیش سیاره ای بسیار مهم است.

کریس ایوانز (Chris Evans) دانشمند پروژه وب تلسکوپ در آژانس فضایی اروپا که یکی از شرکای این مأموریت شاخص است گفت: این یک نمونه علمی بسیار خوب از کاری است که وب در سال های آینده برای ما انجام خواهد داد.

ما مطالعات زیادی درباره شکل گیری ستاره ها و سیاره ها در کهکشان خود انجام داده ایم، اما در این تصویر، به همین موضوع در ابرهای ماژلانی نگاه می کنیم که کهکشان های بیرونی بسیار کوچک هستند و از نظر شیمیایی کمتر از کهکشان راه شیری ما تکامل یافته اند. او این را گفت و اضافه کرد: بنابراین این کار به ما فرصتی می دهد تا به فرآیندهای شکل گیری ستاره ها و سیاره ها در محیطی بسیار متفاوت با کهکشان خود بنگریم.

این عکس که در طول موج 7.7 میکرومتر (میکرون) گرفته شده است، نمایی واضح از ابر ماژلانی بزرگ را که یک کهکشان کوتوله همسایه و نزدیک به راه شیری است، نشان می دهد. در کنار تصویر وب، مهندسان تصویری را که تلسکوپ فضایی بازنشسته شده اسپیتزر (Spitzer) در طول موج 8.0 میکرومتر از همین محدوده ثبت نموده است، منتشر کردند. اسپیتزر در زمان خود در فراوری تصاویر با وضوح بالا از دنیا در طیف فروسرخ نزدیک و میانی پیشگام بود، اما این مقایسه به خوبی نشان می دهد که وب بسیار قدرتمندتر است.

تلسکوپ پیشکسوت ناسا و داده های آن اما همچنان اهمیت زیادی دارد. ایوانز با اشاره به اینکه اسپیتزر کارهای شگفت انگیزی انجام داد، گفت که این رصدخانه به علت قدرت تفکیک فضایی آن محدود بود، چون برای نقشه برداری های میدانی وسیع که از اجرام آسمانی در پس زمینه تصویربرداری می نمایند، بهینه شده بود.

او اشاره داشت: در مقایسه با نوع فعالیت اسپیتزر، منظره دقیق و نزدیک وب برای نخستین بار یک نمای شگفت انگیز از فرآیندهای روی داده کهکشانی دیگر را ارائه می دهد و پرده ها را کنار می زند. زیرا ما از طیف فروسرخ میانی برای آنالیز موادی استفاده می کنیم که هنگام رصد در طول موج های مرئی، پنهان می شوند.

علاوه بر مأموریت متفاوت دو تلسکوپ، وب در مقایسه با اسپیتزر دارای یک آینه اصلی بسیار بزرگ تر، آشکارسازهای بهبود یافته و یک نقطه مشاهده برتر است. بعلاوه تلسکوپ اسپیتزر در مدار زمین به دور خورشید و در نقطه مخالف مدار وب که در نقطه لاگرانژی 2 خورشید-زمین و فاصله 1.5 میلیون کیلومتری قرار گرفته است، فعالیت داشت. این ویژگی ها به به تلسکوپ تازه ناسا امکان می دهد تا به اطلاعات فروسرخ (مادون قرمز) با وضوح بیشتری نسبت به نسل قبلی خود دست یابد.

وب در راستا راه اندازی مسائل کمی داشته است و حالا که همه آینه ها و ابزارهای علمی تا دمای نهایی اعماق فضا که برای مشاهدات فروسرخ احتیاج است خنک شده اند، مهندسان در مراحل نهایی اصلاح ابزار قرار دارند.

با توجه به اینکه تلسکوپ فضایی هابل (Hubble) و رصدخانه های دیگر قبلا ابر ماژلانی بزرگ (LMC) را مطالعه نموده بودند، این کهکشان به عنوان یک هدف نهایی ایدئال درنظر گرفته شد. زیرا همان طور که مایکل مک الواین (Michael McElwain) دانشمند پروژه رصدخانه وب در مرکز پرواز فضایی گادرد ناسا اشاره نمود، دانستن مکان ستارگان کهکشان یک مزیت کلیدی برای دانشمندان است.

او شرح داد: ما می توانیم از آن ها برای کالیبراسیون های نجومی استفاده کنیم و چنین اطلاعاتی برای کالیبراسیون ابزارهای علمی اهمیت دارد. البته که این تصاویر بسیار دیدنی هم هستند.

در آینده نزدیک، متخصصان مأموریت، توانایی وب برای ردیابی اجرام منظومه شمسی مانند سیارات، قمرها، حلقه ها، سیارک ها و دنباله دارها را هم آزمایش خواهند کرد. با توجه به اینکه رصدخانه مشخصا به نور ستارگان حساس است، دانشمندان روی اطمینان از اینکه وب بتواند این کار را به درستی انجام دهد، متمرکز خواهند شد.

ایوانز درباره کارهای دیگر در فرایند آماده سازی نهایی گفت: بعلاوه تغییرات را در هم ترازی تلسکوپ میزان گیری خواهیم کرد، چون در هنگام فعالیت علمی، تلسکوپ را به سوی مکان های مختلف راهنمایی می کنیم. برای آزمایش این موضوع، وب به زودی بین دماهای کمی گرم تر و سردتر در نوسان خواهد بود، بنابراین همه خواهند دید که آینه های آن چقدر سریع با چرخش در فضا گرم و سرد می شوند.

با وجود آنکه مقامات ناسا هنوز اطلاعات دقیقی را منتشر ننموده اند که وب پس از اتمام کار آزمایشی خود، ابتدا روی کدام هدف راه اندازی تمرکز خواهد نمود، آن ها تأکید کردند که رصدخانه طبق برنامه فعالیت علمی خود را در تابستان سال جاری شروع خواهد نمود که به احتمال زیاد اواسط جولای (اواخر تیر) خواهد بود. بدین ترتیب همان طور که دانشمندان گفتند، هنگامی که مرحله راه اندازی کامل گردد، وب آماده خواهد بود تا ابزارهای علمی را رو به کیهان بگشاید.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ فضایی جیمز وب

Credit: ESA/ATG medialab

منابع: Space, NASA